Laboratoria badawcze często kojarzą się ze sterylnymi pomieszczeniami, w których płyny bulgoczą w kolbach, zlewkach i probówkach na metalowych stołach, a wydobywają się z nich dziwne opary, które zwykle nie pachną najlepiej. To bardzo trafne skojarzenie, ze wspomnieniami szkolnych lekcji chemii i eksperymentów wykonywanych w ramach programu nauczania. Laboratoriów naukowych, które prowadzą badania z różnych dziedzin nauki jest jednak znacznie więcej.
Jakie zadania wykonuje laboratorium badawcze?
Wiele zależy od profilu działalności konkretnego laboratorium. Ich zakres działań może obejmować wiele zakresów, od m.in. badania żywności, przez kontrolę leków, czynników środowiskowych, czy badania bezpieczeństwa, kompatybilności elektromagnetycznej EMC, efektywności energetycznej, czy hałasu. Z usług laboratoriów badawczych korzystają zarówno największe firmy na świecie jak również niewielkie przedsiębiorstwa zajmujące się produkcją i czy dystrybucją np. maszyn czy sprzętów elektrycznych, które powinny spełniać określone normami wymagania. Ważne jest, aby laboratorium dokonujące badań było nie tylko wyposażone w nowoczesny sprzęt, pozwalający na dokładną ocenę wymagań normatywnych dla danego produktu, lecz również akredytowane przez Polskie Centrum Akredytacji.
Co to są laboratoria przemysłowe, pomiarowe i społeczne?
Laboratoria przemysłowe powinny spełniać minimalne wymagania dotyczące sterylności. Mogą prowadzić badania w wielu zakresach, np. wytrzymałość materiałów i urządzeń stosowanych w laboratoriach, aerodynamikę samolotów, przeprowadzać testy zderzeniowe i wytrzymałościowe pojazdów czy maszyn przemysłowych. W specjalnych laboratoriach chemicznych i przemysłowych badane są właściwości asfaltów, betonu, materiałów budowlanych oraz ich odporność na zmienne warunki pogodowe i geologiczne. Laboratoria metrologiczne dokonują pomiarów i wzorcowania urządzeń zgodnie obowiązującymi normami. Biuro metrologii działające w strukturach Centrum Badań i Certyfikacji Predom posiada akredytację Polskiego Centrum Akredytacji oraz współpracuje również z Głównym Urzędem Miar.
Międzynarodowe Biuro Miar i Wag znajduje się w Sevres pod Paryżem, dlatego występuje powiedzenie w języku potocznym „jak wzorzec z Sevres”, aby opisać pełną zgodność z normą. Laboratoria społeczne są to czasem specjalnie budowane pomieszczenia, w których ludzie reagują zbiorowo lub indywidualnie na określone czynniki społeczne – szeroko rozumiany eksperyment psychologiczny. Czasem takimi nieplanowanymi laboratoriami są miejsca publiczne – ulice, dworce kolejowe, szkoły. Socjolodzy i psychologowie społeczni zazwyczaj obserwują reakcje na różne sytuacje.
Na czym polega akredytacja laboratoriów badawczych?
Każde laboratorium badawcze musi posiadać certyfikat akredytacji, co oznacza, że dysponuje odpowiednim sprzętem i pracuje według określonych standardów. Akredytacja przyznawana jest w wyniku przeprowadzenia stosownych audytów zakończonych pozytywnym wynikiem. Badania laboratoryjne wykonane przez jednostki nieposiadające akredytacji uważane są za niewiarygodne a produkty przez nie badane nie mogą zostać uznane za zgodne z normami. Inaczej jest w przypadku badań społecznych – tutaj certyfikaty wydawane są osobom prowadzącym badania lub wykorzystywanym przez nie materiałom (np. testom psychometrycznym). Laboratorium badawcze występuje w różnych dziedzinach nauki, nie jest jedynie klasycznym stołem z kolbami i odczynnikami, tak jak często bywa kojarzone.
